Op reis door de tijd: Directeur Berend Simons in gesprek met oprichtster Mieke Kerkhoven
Dit jaar bestaat Sawadee 40 jaar, een prachtige mijlpaal én een goed moment om terug te kijken op de reis die we tot nu toe hebben afgelegd. Het begon allemaal in 1983 aan de keukentafel van onze oprichtster Ellie Donk. Samen met haar reisvriendin en medeoprichtster Mieke Kerkhoven legde ze de basis voor de organisatie die Sawadee tegenwoordig is. Maar hoe is Sawadee nu eigenlijk ontstaan, wat was destijds de visie, en hoe kijken zij naar het Sawadee van nu? Ter gelegenheid van ons jubileum stelde onze algemeen directeur Berend Simons deze en nog meer vragen aan één van die twee mensen met wie het allemaal begon: Mieke Kerkhoven.
We vieren dit jaar het 40-jarig bestaan van Sawadee, een prachtig bedrijf waar jaarlijks vele duizenden reizigers mee op pad gaan. Ik mag dit mooie bedrijf met plezier en trots leiden sinds juni dit jaar. Maar hoe is het nu eigenlijk precies begonnen, 40 jaar geleden?
In 1983 was ik lerares, maar het lesgeven beviel me eigenlijk niet zo. Dus ik dacht "Ik ga een wereldreis maken". Toen heb ik een advertentie in de krant geplaatst en ik zag dat een andere reisliefhebber ook een advertentie had geplaatst. Ik kreeg een heleboel brieven, dus toen heb ik die persoon gebeld en zei ik: “Jij krijgt ongetwijfeld ook een heleboel brieven, is het niet leuker als we al die mensen uitnodigen, zodat iedereen iemand kan zoeken met wie hij of zij op reis wilt?”.
Dus toen zijn we met zo’n 12-14 mensen bij elkaar gekomen bij iemand thuis in Utrecht, lekker centraal. Ik was nog niet de trein uitgestapt of Ellie zei al “Ik ga met jou”. Toen dacht ik “Dat ga ik nog wel even zien”. Maar toen we met z’n allen bij elkaar zaten en iedereen vertelde wat voor plannen ze hadden, vertelde Ellie dat ze wilde gaan raften in Nepal. En toen dacht ik direct “Dat vind ik fantastisch”, want dat had ik altijd al willen doen. Toen raakten we verder in gesprek en bleken we vlak bij elkaar te wonen in Amsterdam. We hadden direct een leuke klik en toen zijn we dus inderdaad met elkaar op reis gegaan, onder andere naar Bangladesh, Nepal, Birma, Thailand en Hong Kong. Ellie is daarna nog verder gereisd naar Singapore en Japan, en ik ben verder gereisd naar Noord- en Midden-Amerika.
Mieke in 1983 aan het werk aan de keukentafel van medeoprichtster Ellie.
En toen kwamen we terug. Ik was dus lerares en kon meteen terug voor de klas, maar Ellie had niks. Toen is ze gaan solliciteren bij een reisorganisatie, maar die wilden haar niet aannemen. Toen ze me dat vertelde zei ze: “Wat zij kunnen, dat kunnen wij eigenlijk ook.” Zodoende zijn we aan de keukentafel van Ellie begonnen met Sawadee.
Met welk doel zijn jullie destijds begonnen, hadden jullie ervaring en hoe kwamen de eerste reizen tot stand?
We hadden niet het doel ontzettend groot te worden en hadden allebei nog geen ervaring in het toerisme. Maar we waren jong en we dachten “we doen het gewoon”. We vonden het gewoon heel leuk; het op reis gaan, de reisplannen maken, de reizen voorbereiden. En ik vond ook het contact met de reizigers heel leuk, dat ze allemaal op kantoor kwamen voor de bijeenkomsten en diapresentaties. Dat was altijd heel gezellig, omdat er een hoop mensen op af kwamen die allemaal van reizen hielden.
Links: Mieke en Ellie voor het eerste Sawadee kantoor aan de 1e Helmersstraat 62. Rechts: Het toenmalige Sawadee team in het tweede kantoor op Rokin 105.
We stelden de eerste route door Thailand samen met de ervaring die we tijdens onze eigen reis hadden opgedaan. We hadden best een tijd in Thailand gezeten, dus dan weet je wel wat leuk is en waar je moet zijn. Zodra de route op papier stond hebben we advertenties in de krant geplaatst en diapresentaties georganiseerd. Daar kwamen mensen op af en toen heeft Ellie de allereerste reis begeleid. De tweede en de derde reis deed ik, want die vielen in de schoolvakanties, dus dat kon samengaan met de baan die ik nog steeds had als lerares.
Mieke in China in 1984.
We zijn uiteindelijk gaan uitbreiden naar andere landen in Azië voor de diversiteit. Opnieuw met onze eigen reiservaring. Zo hebben we heel veel reizen naar China gedaan. Daarvoor ben ik zelf ook een paar keer in China geweest om de reizen voor te bereiden.
We gingen altijd van tevoren naar de bestemming om alles te regelen, dingen af te spreken en hotels te checken. We hadden helemaal niks, dus we moesten overal zelf naartoe. Jarenlang werkten we niet samen met lokale agenten, maar hadden we gewoon
direct contact met bijvoorbeeld hotels. Zo hadden we een Nederlander in Bangkok zitten die de treintickets kocht voor de treinreis van Bangkok naar Chiang Mai, en dan nam de reisbegeleider kaas, koffie en dropjes voor hem mee. Dat soort mensen vonden
we gewoon viavia.
Mieke in Bhutan in 1994.
Naast dat soort connecties deden we alles zelf. Ik was directrice, maar schreef ook folders, stelde reisroutes samen, verzorgde diapresentaties en plande natuurlijk de reizen. Ook organiseerden we bijeenkomsten op ons kantoor, zodat de reizigers elkaar alvast konden leren kennen. We brachten ze zelf naar Schiphol en haalden ze daar na de reis ook weer op, allemaal heel persoonlijk. Maar na een tijdje werd dat natuurlijk teveel en zo werd het door de jaren heen steeds professioneler.
Mieke bij de stand van Sawadee op de Vakantiebeurs van 1994.
Hoe zijn jullie tot de beslissing gekomen om uit te breiden en bestemmingen buiten Azië te gaan aanbieden?
Dit kwam door de Eerste Golfoorlog. Tijdens deze oorlog kwam er een punt waarop mensen enorme vliegangst kregen. Mensen durfden niet eens meer met de trein naar Utrecht. We gingen bijna failliet, want niemand durfde meer op reis. Toen dachten we “Als Sawadee dit overleeft, dan moeten we meerdere poten hebben om op te staan.” Er gingen bijna geen vliegtuigen meer richting Azië. Niemand boekte meer, precies in het begin van het boekingsseizoen. Geen klanten betekent geen inkomsten, en dat terwijl we inmiddels wel een pand en mensen in dienst hadden. Het was een heftige tijd. Toen hebben we dus besloten: als we het overleven, dan gaan we Afrika doen en Zuid-Amerika, Australië, Nieuw-Zeeland, Canada, noem maar op. Zo is het geleidelijk steeds verder gegroeid. En ieder jaar weer dachten we “Nu wordt het een beetje veel”, maar dan namen we weer een nieuw iemand in dienst en gingen we weer door.
Mieke in Peru in 1995.
Hoe herinner je jouw tijd bij Sawadee, wat doe je nu en heb je ons in al die jaren nog nauwlettend gevolgd?
Niet helemaal op de voet, maar met een aantal mensen die bij Sawadee werkten of nog steeds werken heb ik nog contact en dan hoor je zo her en der wat. Maar er is natuurlijk veel veranderd. Zo was ik een aantal jaar geleden bij jullie op kantoor en zag ik dat er zo’n 6 mensen bezig waren met marketing en communicatie. Terwijl ik dat er destijds gewoon bij deed! Dat het nu zo groot is vind ik bijzonder. Wij waren al helemaal verbijsterd dat we 15 mensen in dienst hadden, dat vonden we al veel.
Mieke in Papua in 1996.
Ik heb het altijd heel leuk gevonden. We hebben altijd hele fijne mensen in dienst gehad en met een aantal ben ik nog steeds bevriend. Ik herinner me vooral dat we het altijd heel gezellig hadden op kantoor. We lunchten elke dag met elkaar, organiseerden feestjes, en hadden een prachtig pand op het Rokin. En je deelde allemaal dezelfde hobby: reizen. Mooie herinneringen zijn natuurlijk ook de vele reizen die ik in mijn tijd bij Sawadee heb gemaakt.
Maar ook daarna ben ik blijven reizen. Ik ben in 2001 vertrokken en ben daarna vrijwilligerswerk gaan doen voor het ministerie van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking. Dan ging ik naar reisorganisaties in ontwikkelingslanden, die ik op verschillende vlakken adviseerde. En ook tegenwoordig reis ik nog veel, samen met mijn partner Frank, die ook dol is op reizen.
Mieke in Indonesië in 2023.
Tot slot: Hoe kijk jij naar het Sawadee van nu?
Ik ben blij en trots dat Sawadee nog bestaat. Dat jullie corona hebben overleefd vind ik echt fantastisch. Ik hoor nog wel eens van reizigers dat ze elkaar via Sawadee hebben leren kennen, en nu getrouwd zijn of zelfs kinderen hebben en dat vind ik erg leuk. Er is enorm veel uit ontstaan. Ik ben er ook heel blij mee dat 60 mensen nu een hele leuke baan hebben omdat wij ooit met Sawadee begonnen zijn. Ik wens alle werknemers en reizigers van Sawadee succes en veel reisplezier.