Hoe Costa Rica alleen maar groener wordt

Met zijn grote diversiteit aan flora en fauna is Costa Rica hét land voor natuurliefhebbers. Costa Rica staat niet alleen bekend om de prachtige natuur, maar ook om de grote inspanningen die het land verricht om de natuur te beschermen. In 2019 won het land de Champions of the Earth Award, de hoogste milieuprijs van de Verenigde Naties, en in 2021 werd Costa Rica verkozen tot winnaar van de Earth Shot prijs in de categorie Protect & Restore Nature. Erg indrukwekkend, maar hoe heeft het kleine Costa Rica deze status van voorloper op het gebied van natuurconservatie en duurzaamheid verkregen?

Het onmogelijke mogelijk maken: ontbossing stoppen en terugdraaien

Als je aan Costa Rica denkt, dan denk je aan groen, heel veel groen. En dat is zeker terecht, want ruim 52% van het Costa Ricaanse grondgebied is bedekt met regenwoud. Maar dit is in het verleden wel eens anders geweest. In de jaren 40 van de twintigste eeuw was nog zo’n 75% van het land bedekt met regenwoud. In de decennia die volgden werden er in Costa Rica, met name voor de uitbreiding van landbouw, enorm veel bomen gekapt. Het land had één van de hoogste ontbossingspercentages ter wereld, met als resultaat dat de bebossing in 1983 nog maar 26% was.

Gelukkig zag het land op tijd in dat dit niet de juiste weg was voor de lange termijn en in 1997 werd het Payment for Evironmental Services (PES) programma in het leven geroepen. PES geeft landeigenaren geld voor initiatieven die ten gunste komen van de natuur, waaronder ook het planten van bomen. Het programma wordt onder andere gefinancierd door brandstofbelasting en waterheffing, en vormde naast een oplossing voor ontbossing ook een oplossing voor armoede. In slechts 30 jaar tijd werd het tij gekeerd en bereikte Costa Rica iets wat niemand voor mogelijk hield: het percentage bebossing werd ruim verdubbeld, en dat terwijl de economie groeide. Het land leverde hét bewijs dat duurzaamheid en economische groei hand in hand kunnen gaan.

In de jaren 90 werden ook drie aparte organisaties samengevoegd tot het National System of Conservation Areas (SINAC), dat het natuurbehoud van Costa Rica integraal regelt. SINAC overziet de vele nationale parken in Costa Rica en alle beschermde natuurgebieden, die maar liefst 30% van het Costa Ricaanse landoppervlak beslaan. Alle inspanningen op het vlak van natuurbehoud hebben indrukwekkende resultaten: hoewel Costa Rica slechts 0,03% van het wereldwijde landoppervlak in beslag neemt, is het land verantwoordelijk voor 5% van de wereldwijde biodiversiteit!

Duurzame initiatieven in het toerisme stimuleren

Een ander positief gevolg van de herbebossing was de immense toename van het toerisme. In 2019 reisden meer dan 3,1 miljoen mensen vanuit de hele wereld naar Costa Rica om dit natuurparadijs met eigen ogen te aanschouwen. Het toerisme vormt dan ook een grote inkomstenbron voor het land; 10 procent van de inwoners is werkzaam in de sector. De keerzijde is dat die grote hoeveelheid mensen natuurlijk ook impact heeft op de natuur.

Om deze reden werd het Certification for Sustainable Tourism programma in het leven geroepen. Dit certificeringsprogramma heeft als doel organisaties in de toeristische sector, van accommodaties tot transportbedrijven en van restaurants tot touroperators, te stimuleren om duurzamer te gaan werken. Organisaties worden beloond voor duurzame initiatieven door middel van een duurzaamheidsscore van 0 tot 5. Met deze score kunnen organisaties aan de wereld laten zien in welke mate zij zich inspannen voor de bescherming van het land. Dankzij het programma is er in Costa Rica een ruim aanbod van ecolodges, -hotels, en -resorts, het soort accommodaties dat wij uiteraard ook aandoen tijdens onze rondreizen door Costa Rica.

Het certificeringsprogramma stimuleert organisaties niet alleen om meer te doen op het vlak van duurzaamheid, maar helpt toeristen ook deze duurzame organisaties te herkennen. Op deze manier zorgt Costa Rica ervoor dat toerisme niet alleen de economie ten gunste komt, maar ook de natuur.

Ambitieuze doelen stellen

Costa Rica is niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk enorm groen. Het land voert een zeer ambitieus beleid ter bestrijding van klimaatverandering en is al lange tijd bezig om duurzame energiebronnen zoals water, zon, wind, biomassa en aardwarmte te promoten. Sinds 2014 komt 95 tot 98% van Costa Rica’s elektriciteit van hernieuwbare bronnen. In 2017 brak Costa Rica zelfs zijn eigen record door 300 dagen achter elkaar enkel duurzame energie te gebruiken.

Daar houden de ambities van het land echter niet op. In 2018 presenteerde Costa Rica zijn National Decarbonisation Plan, met daarin korte en lange termijn doelstellingen voor transport, energiegebruik, afvalbeheer en landgebruik. Zo wil het land in 2030 de bebossing nog verder hebben vergroot naar 60% en in 2050 volledig CO2-neutraal zijn. Dit laatste doel hebben veel andere landen ook gesteld, in overeenkomst met het klimaatakkoord van Parijs. Costa Rica is echter een van de eersten die deze toezeggingen omzet in beleid en de economische en sociale voordelen van verduurzaming benadrukt, iets wat het land de Champions of the Earth Award opleverde.

Wegwerpplastic verbannen

Maar ook op andere vlakken is Costa Rica vooruitstrevend. Zo maakte Costa Rica in 2017 als een van de eerste landen ter wereld bekend wegwerpplastic volledig te willen gaan verbieden. Het land kondigde een nationale strategie aan om plasticvervuiling tegen te gaan, waaronder ook investeringen in onderzoek naar innovatieve producten die plastic kunnen vervangen. Sindsdien zijn er meerdere wetten aangenomen die de verkoop en distributie van wegwerpplastics zoals tasjes, flesjes, rietjes en piepschuim steeds verder terugdringen. Met de maatregelen hoopt Costa Rica het probleem van de slechte afvalinfrastructuur in het land op te lossen. Omdat het systeem niet goed genoeg is ingericht om al het afval te verwerken, kwam in 2017 nog 20 procent van al het vaste afval in het milieu terecht. Minder wegwerpplastic betekent minder afval en daardoor minder milieuvervuiling.

Als reiziger merk je vooral iets van het wegwerpplasticvrije beleid tijdens je bezoek aan nationale parken en beschermde natuurgebieden. Per 25 februari 2021 is het namelijk verboden om bij je bezoek wegwerpplastic mee naar binnen te nemen. Een hervulbare drinkfles en katoenen of linnen tasje zijn tijdens je reis naar Costa Rica dus onmisbaar!

Zelf ontdekken hoe groen Costa Rica is?

Al met al valt er op het gebied van natuurconservatie en duurzaamheid veel te leren van de Costa Ricanen. Niet alleen van de doelen die ze stellen en de resultaten die ze behalen, maar vooral van de passie waarmee ze dit doen. Deze passie voel je pas echt als je zelf naar het land van Pura Vida afreist. Wil jij ook het groene Costa Rica ontdekken? Bekijk dan onze rondreizen, familiereizen en 22-35ers reis naar dit mooie land. Jouw reis naar Costa Rica al geboekt? Vergeet dan niet onze duurzame reistips te bekijken!