Lake Victoria

Het Victoriameer is wat betreft oppervlakte het grootste Afrikaanse grote meer, het grootste tropische meer ter wereld en het op één na grootste zoetwaterlichaam ter wereld. 

Over het Victoriameer

Het heeft een oppervlakte van 68.800 km2, een gemiddelde diepte van 40 m, een maximale diepte van 80 m, een volume van 2.760 km3. De kustlijn wordt gedeeld door Kenia (6%), Oeganda (43%) en Tanzania (51%). De rivieren Kagera, Katonga, Sio, Yala, Nyando, Sondu Miriu en Mara voeden het meer en de Nijl voert water uit het meer. 

Het meer vormt een belangrijke bron van leven voor miljoenen mensen in de regio en in het stroomgebied van de Nijl en ondersteunt visserij, landbouw, transport en toerisme. Het klimaat rond het meer varieert van tropisch regenwoud met een groot deel van het jaar regen tot een halfdroog klimaat met periodieke droogteperiodes in sommige gebieden. Met temperaturen zijn tussen de 12-26°C. Het meeste water van het meer is afkomstig van regenval, terwijl bijna al het regenwater weer verloren gaat door verdamping en door de Nijl. 

De natuurlijke vegetatie rond het meer bestaat uit stukken bos langs de westelijke en noordelijke oevers met open landschappen en moerasgebieden in de baaien, die een geschikte habitat vormen voor vogels, krokodillen en nijlpaarden. Het meer droogde ongeveer 17.300 jaar geleden op en vulde zich weer aan ongeveer 14.700 jaar geleden.

Geschiedenis in een notendop 

Lake Victoria kreeg haar naam van ontdekkingsreiziger John Hanning Speke. Speke beweerde dat het meer de bron was van de Nijl. Dit werd door zijn Engelse collega-ontdekkingsreiziger Burton ontkend en door velen in Engeland betwist. Maar de Royal Geographical Society, die de expeditie had gesponsord, eerde Speke voor zijn heldendaden. 

Tijdens een tweede expeditie in 1860 brachten hij en James Grant een deel van het Victoriameer in kaart. Op 28 juli 1862 vond Speke, voor dit deel van de reis niet vergezeld door Grant, de uitgang van de Nijl uit het meer en gaf deze de naam Ripon Falls. De groep probeerde vervolgens de loop van de rivier te volgen, maar door het uitbreken van stammenoorlogen moesten zij hun route wijzigen. 

Speke's bewering dat hij de Nijlbron had gevonden, werd in Engeland opnieuw in twijfel getrokken, en op de dag dat hij in het openbaar met Richard Burton over het onderwerp zou debatteren, werd hij tijdens de jacht door zijn eigen geweer gedood. In 1863 en 1864 werden verslagen van zijn verkenningen gepubliceerd.

Een aantal feiten over Lake Victoria 

• Het Victoriameer werd ongeveer 400.000 jaar geleden gevormd en ligt 1.134 m boven de zeespiegel.
• Het meer ondersteunt de grootste zoetwatervisserij ter wereld, met een productie van 1 miljoen ton vis per jaar.
• Biedt werk aan ongeveer 200.000 mensen in de visserij en ondersteunt het levensonderhoud van ongeveer 4 miljoen mensen.
• Reservoir voor ten minste vier waterkrachtcentrales langs de Nijl.
• Het stroomgebied van het meer heeft vruchtbare bodems met een gunstig klimaat voor het verbouwen van thee en koffie, en voedselgewassen zoals bonen, maïs en bananen.
• Er bestaan toeristische bestemmingen met potentieel voor sportvissen, varen en cruisesafari's.
• De watermassa werd vernoemd naar koningin Victoria door de ontdekkingsreiziger John Hanning Speke die aan het einde van de 19e eeuw rond het meer trok op zoek naar de bronnen van de Nijl. Het meer is al eeuwenlang een belangrijke handels- en commerciële locatie, waarover handelaren goederen transporteerden. 
• Het meer heeft van alle Afrikaanse Grote Meren de meeste grote veranderingen in biodiversiteit doorgemaakt, en is het toneel geweest van de meeste ontwikkelings- en beschermingsprojecten, zowel mislukkingen als successen. 

Wat is er te doen op het Victoriameer? 

De belangrijkste activiteit op het meer is kleinschalige visserij en toerisme. Reizigers komen naar het meer om vogels te kijken (de zeer zeldzame prehistorische schoenbekooievaar komt voor in de moerassen bij Entebbe in Oeganda) en vooral om te ontspannen. Aan en op een meer kom je dan al snel aan een strand terecht of op het water. 

• Oeganda: Het toerisme aan de Oegandese kant van het meer lijkt het populairste. Rond Entebbe, Jinja en Ssese Eilanden komen de meeste mensen. Vanuit Entebbe zijn er mogelijkheden voor tochten die de moerassen in gaan en verschillende cruises. Op een aantal van de Ssese Eilanden worden sunset, sundowner, ontbijt, dinner en nacht cruises georganiseerd, vaak door de lodges of hotels die aan het meer gelegen zijn. 
• Tanzania: Aan de Tanzaniaanse kant lijken de gebieden tussen Mwanza en Speke Bay (de Western Corridor van het Serengeti National Park) en Bukoba (aan de westkant van het meer) de meeste toeristische activiteiten te hebben.
• Kenia: Aan de Keniaanse kant is Kisumu van enige betekenis voor het lokale toerisme en probeert Homa Bay met wisselend succes aan de weg te timmeren. De meeste toeristen zien Lake Victoria niet meteen als een reden om naar Oost-Afrika te komen. Een bezoek is meestal onderdeel van een georganiseerde reis die een of meer van de omliggende landen aandoet.

Wat kun je doen bij het Victoriameer? 

• Boot huren of rondleiding volgen: Bijna overal aan het meer kunnen bezoekers een boot huren en zelfstandig het meer verkennen of een rondleiding volgen om meer te leren over de geschiedenis en cultuur van het meer. 
• Vissen: Bezoekers kunnen lokale vissers inhuren om hen het meer op te nemen. 
• Wandelen: Er zijn ook verschillende wandelpaden rond het meer die bezoekers kunnen verkennen. Vooral in Oeganda is het toerisme wat beter ontwikkeld.
• Zwemmen in Lake Victoria: Je kunt natuurlijk prima zwemmen, maar… kijk een beetje uit met zwemmen in Lake Victoria. Op verschillende plaatsen aan de oevers van het meer komt bilharzia (schistosomiasis) voor. 

Belangrijk: Even alles op een rijtje over Bilharzia 

De bilharzia-parasiet (schistosomiasis) is aanwezig in veel binnenlandse waterbronnen in Afrika, maar vooral in ondiepe rietwateren in de buurt van dorpen. Voor zijn levenscyclus is de mens nodig. Hoewel de volwassen parasieten zelf niet veel schade aanrichten, beginnen ze na ongeveer 4-6 weken eitjes te leggen in je lichaam. Je lichaam reageert dan meestal met een vrij heftige afweerreactie. De symptomen kunnen bestaan uit koorts, hoest, buikpijn en jeuk die bekend staat als safari-jeuk. Na enige tijd nemen de symptomen af en blijft de patiënt achter met een gevoel van voortdurende vermoeidheid. Hoewel bilharzia moeilijk te diagnosticeren is, kan er in gespecialiseerde instellingen op worden getest. De behandeling is relatief eenvoudig en doeltreffend. 

Maar… Bilharzia kan vrijwel volledig worden voorkomen door de volgende eenvoudige voorzorgsmaatregelen te nemen:

• Ga er niet van uit dat het veilig is.
• Zwem niet in rivieren of meren in Afrika.
• Zorg ervoor dat het water in lodges aan meren goed behandeld is voordat je gaat douchen of baden.
• Alleen omdat je andere mensen ziet zwemmen, of het nu plaatselijke bewoners of reizigers zijn, moet je er niet van uitgaan dat het veilig is.
• Lees je vooraf goed in. Neem een kijkje op de website van het CDC en/of andere dergelijke instanties voordat je de sprong waagt. 

Als je dan toch in meren en rivieren wil zwemmen...

• Vermijd baden of peddelen in ondiep water binnen 200m van dorpen en andere plaatsen waar mensen het water veel gebruiken. Zwem alleen in zee of in gechloreerde zwembaden. 
• Blijf minder dan vijf minuten in het water. 
• Baden in de vroege ochtend wanneer de parasieten minder actief zijn.
• Bedek jezelf met een afweermiddel op basis van DEET voordat je gaat baden.
• Laat je niet overtuigen van de veiligheid van zwemmen door het feit dat locals en expats er zwemmen.
• Kook of filter water voordat je het drinkt - de parasieten kunnen zich in jouw lippen of mond nestelen als je besmet water drinkt.
• Vertrouw niet blind op de verzekering van hotels, toeristenbureaus en dergelijke dat een bepaald stuk water veilig is. Probeer het te weten te komen via een officiële of betrouwbare bron zoals de WHO.
• Jezelf snel afdrogen met een handdoek nadat je uit het water komt is geen betrouwbare manier om besmetting te voorkomen, hoewel het een goed idee is om je zo snel mogelijk af te drogen als je per ongeluk bent blootgesteld aan mogelijk besmet water.

Onze eigen ervaring 

De boot van Bukoba naar Mwanza. Een must-do en een unieke manier om Afrika eens van een andere kant te leren kennen, is de boot nemen van Bukoba naar Mwanza (beide gelegen in Tanzania). Boek een eersteklas hut op  de nachtboot en geniet van de sfeer en de taferelen als de boot stil ligt bij de verschillende dorpjes onderweg. Lokale vissers die in hun kleine bootjes met stormlampen hun koopwaar aanbieden op het water. Hoe dan ook een onvergetelijke ervaring.  

Hoe kom ik bij het Victoriameer? 

Het Victoriameer is bereikbaar via verschillende internationale luchthavens, waaronder de luchthavens van Entebbe in Oeganda, Nairobi in Kenia en Tanzania:

• Oeganda’s Luchthaven Entebbe ligt nog net niet in het meer. 
• Vanaf Nairobi is het dan nog een aardig stukje rijden (je bent al snel dag bezig om over de weg in Kisumu te komen). Een prima alternatief een rechtstreekse vlucht naar Kisumu vanaf de luchthaven in Nairobi.
• Als je binnen Tanzania zo snel mogelijk het meer wilt bereiken, ben je aangewezen op een binnenlandse vlucht vanuit Dar es Salaam of Kilimanjaro International Airport naar Mwanza of Bukoba. 

Overnachten bij het Victoriameer 

De kosten van accommodatie rond het Victoriameer variëren per locatie en comfortniveau. Budgetpensions kunnen zo weinig kosten als 20 euro per nacht, terwijl luxe resorts met uitzicht soms enkele honderden euro’s per nacht of zelfs meer kunnen kosten. De grootste keuze aan accommodatie heb je aan de Oegandese kant. 

Er zijn verschillende accommodatiemogelijkheden rond het Victoriameer, variërend van luxe resorts tot budgetpensions. Enkele populaire opties zijn:

• Speke Resort Munyonyo, Oeganda
• Speke Bay Lodge, Tanzania
• Kisumu Yacht Club, Kenia
• Op verschillende van de Sese Eilanden staan geweldige lodges: geweldig om je reis in Oeganda mee af te sluiten. 

Beste reistijd 

De beste tijd om het Victoriameer te bezoeken is tijdens het droge seizoen, dat loopt van juni tot oktober. Tijdens deze periode is het weer warm en droog en is het meer kalm, wat ideaal is voor wateractiviteiten. Het regenseizoen loopt van maart tot mei en van november tot december, waarbij het meer soms ruw kan zijn en sommige activiteiten worden beperkt. Dat gezegd: neerslagpatronen zijn steeds lastiger te voorspellen: ook buiten de regentijd kan het soms enorm regenen, terwijl er tijdens de officiële regentijd nauwelijks iets valt. Kortom: trek je niet teveel aan van de regentijd. Het toeristenseizoen voor de landen rond Lake Victoria loopt eigenlijk het hele jaar gewoon door. 

Locatie